سفته بازی در بورس چیست؟
سفته بازی در یک بازار مالی و اقتصادی به شکل گسترده رایج شود و از سوی دیگر سفته بازها در یک بازار مالی، به گروهی خاص با دارایی‌های خاص یا امتیازهای خاص محدود شوند، سفته بازی ممکن است به سلامت آن بازار لطمه جدی وارد کند
مقدمه
مقدمه
سفته بازی یکی از واژه‌هایی است که در ادبیات اقتصادی عامه مردم ما، به عنوان واژه ای با بار معنایی منفی رواج پیدا کرده است. گاهی اوقات ممکن است در نشریات، مقاله‌ها و تحلیل‌هایی را مشاهده کنیم که از سفته بازها به شکلی بسیار منفی و در حد قاچاقچی یا تروریست اقتصادی نام می‌برند.
البته واقعیت هم این است که اگر سفته بازی در یک بازار مالی و اقتصادی به شکل گسترده رایج شود و از سوی دیگر سفته بازها در یک بازار مالی، به گروهی خاص با دارایی‌های خاص یا امتیازهای خاص محدود شوند، سفته بازی ممکن است به سلامت آن بازار لطمه جدی وارد کند.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
سفته‌بازی چیست؟
سفته‌بازی چیست؟
بهتر است با مفهوم کلی سفته باز و سفته بازی آشنا باشیم تا این واژه (یا صفت) را به شکل دقیق‌تری به کار بگیریم. در ساده‌ترین تعریف، سفته بازی یا Speculation را به این صورت تعریف می‌کنند:
وارد شدن به تعاملات مالی پرریسک به منظور سود بردن از نوسانات ارزش یک کالا یا خدمت، سفته بازی نامیده میشود.
گاهی در زبان فارسی البته با کمی قربانی کردن از مفهوم دقیق این کلمه به کسانی که سفته بازی می‌کنند، نوسان گیر هم گفته میشود.
سفته‌بازی، (به انگلیسی: Speculation) انجام معاملات اقتصادی ریسک‌دار، به منظور حصول سود از نوسانات کوتاه یا میان مدت، در ارزش بازاری کالای تجاری چون روشی اقتصادی، بجای سعی برای حصول سود از روش‌های اقتصادی اصولی (روش‌هایی چون سود سرمایه، بهره، یا سود سهام) میباشد.
خیلی از سفته‌بازها توجه کمتری به ارزش اصلی سهام دارند و به جای آن صرفاً بر تغییرات قیمت یا تحلیل تکنیکی، تمرکز می‌کنند. سفته‌بازی در اصل میتواند هر کالای قابل معامله یا روش اقتصادی را در بر بگیرد.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
سفته‌باز کیست؟
سفته‌باز کیست؟
سفته باز، فردی است که ابزار مشتقه (derivatives، قرارداد یا اوراقی که ارزش آن، به ارزش اوراق بهادار، کالا، شِمش یا ارز اصلی وابسته است و هیچ‌‌گونه ارزش مستقلی ندارد)، کالا، اوراق قرضه، سهام یا ارز را با ریسکی بالاتر از حد معمول، در ازای به‌دست آوردن سودی فراتر از انتظار، معامله میکند.
سفته بازها ریسک‌های بالایی را به‌ویژه در ارتباط با پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده می‌پذیرند و امیدوارند که با انجام این ریسک‌ها، سریعا به سودهای بالایی دست یابند.
معمولا سفته بازان سرمایه‌گذارانی ریسک‌پذیر و پیچیده هستند که در بازارهایی که در آن معامله می‌کنند، تخصص دارند. آنها معمولا سرمایه‌گذاری‌های اهرمی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله را انجام می‌دهند.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
دیدگاه‌های متفاوت در مورد سفته‌بازی
دیدگاه‌های متفاوت در مورد سفته‌بازی
گاهی اوقات، سرمایه گذار و سفته باز را از نظر افق زمانی تصمیم گیری، با یکدیگر مقایسه می‌کنند. از این دیدگاه، کسی که مثلاً خانه‌ای را خریده و آن را خالی و بدون استفاده نگه داشته و سالها بعد فروخته است، سرمایه گذار و کسی را که خانه ای را به خاطر قیمت مناسب و ارزان آن (مثلاً به دلیل نیاز مالک خانه به نقدینگی) خریداری میکند و طی روزها یا ماه‌های آتی آن را به فرد دیگری می‌فروشند، سفته باز گفته میشود.
گاهی اوقات، سرمایه گذار و سفته باز را از نظر میزان ریسکی که معاملات خود می‌پذیرند، مقایسه می‌کنند. سرمایه گذار را کسی می‌دانند که محافظه کارانه تصمیم گرفته یا ریسک معقول انجام میدهد و سفته بازی را رفتار کسی می‌دانند که وارد ریسک‌های بزرگ قمارگونه میشود..
در این تعریف، فردی که در حوزه‌ی بازرگانی فعالیت میکند، اگر با هدف کاهش ریسک معاملات خود، پس از اعلام قیمت به مشتری، ارز مورد نیاز معامله خود را تامین کند، تصمیم او از جنس سرمایه گذاری محسوب میشود.
بازرگان، با این کار، اطمینان حاصل میکند که به دلیل تغییر ناگهانی ارزش پول، دچار زیان نخواهد شد. البته طبیعی است که بر خلاف برخی از همکاران خود، با نوسان قیمت ارز، سود مضاعف هم کسب نخواهد کرد.
اما کسی که بر اساس شنیده‌های خود، بر این باور است که احتمال دارد ارزش ریال مثلاً در هفته‌ای آینده بیست درصد کاهش پیدا کند و سرمایه‌ی قابل توجهی را به امید کسب سود به دلار یا یورو تبدیل میکند، سفته باز در نظر گرفته میشود.
برخی منابع رسمی، سفته بازی را کسب سود از طریق تلاش برای پیش بینی نوسان قیمت تعریف می‌کنند و تاکید می‌کنند که وجود سفته بازی در حد معقول، برای فعالیت هر بازار ضروری است. اما شکل افراطی آن میتواند به مکانیزمهای بازار آسیب بزند.
بازارها، درست مانند یک اکوسیستم هستند و هر یک از این نقش‌ها، در صورتی که به شکل متعادل و منطقی آن ایفا شوند، میتوانند ضامن سلامت و بقاء بازار باشند.
اما خوب است به خاطر داشته باشیم که شکل متعادل سفته بازی به تعدیل عرضه و تقاضا و تامین نقدینگی کمک کرده و شکل نامطلوب آن، به ایجاد نارضایتی در معامله کنندگان و سرمایه گذاران و همینطور ایجاد حباب در قیمت‌ها و نوسانات شدید قیمت‌ها (Market Volatility) منجر میشود.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
در چه سهم‌هایی سفته بازی می شود؟
در چه سهم‌هایی سفته بازی می شود؟
سفته بازی عمدتا در سهم هایی اتفاق می افتد که از لحاظ بنیادی خوب هستند. در واقع سهم های گمنام مورد سفته بازی قرار نمی گیرند. سهم هایی که تحلیل بنیادی خوبی دارند و به هر دلیل مدت کوتاهی متروکه بوده اند، برای سفته بازان جذابیت دارند.
سیدعلی کارآموز: تکنیکال یعنی پیگیری روند عرضه و تقاضا و به دنبال مسیر پول بودن. در تحلیل تکنیکال اهمیتی ندارد که پول از کجا می آید. مهم این است که پول به چه سمت می رود. اما در روانشناسی بازار مهم است که پول از کجا می آید. در روش روانشناسی بازار شناخت از مسیر روند پول به دست می آید و برای معامله گر تفسیر خبر بسیار مهم است. البته بهره گیری از خبر یا روانشناسی بازار مشکلی که دارد این است که بسیار کوتاه مدت است.
به طور مثال در مورد سهام سیمانی امکان دارد در آینده روندشان تغییر کند، اما در حال ساختن کف های محکمی هستند که ایجاد روند می کند. همچنین جریان سرمایه اندکی به سمت سیمانی ها در حرکت است.
به هر حال هر سهمی که بالا می روند به هر دلیل مثل تکنیکال، بنیادی، خبر، مذاکرات و یا هر دلیل دیگری، با پول بالا می رود. پول در هر سهمی بیاید و تقاضا باشد، آن سهم بالا می رود. تمام سهم های بازار که رشد می کنند،با پول بالا می روند. پس ما با آوردن پول به سهم مشکلی نداریم.
اما مهم این است که در چه سهم هایی سفته بازی می شود؟ سفته بازی عمدتا در سهم هایی اتفاق می افتد که از لحاظ بنیادی خوب هستند. در واقع سهم های گمنام مورد سفته بازی قرار نمی گیرند. سهم هایی که تحلیل بنیادی خوبی دارند و به هر دلیل مدت کوتاهی متروکه بوده اند، برای سفته بازان جذابیت دارند.
نکته دوم این است که سفته بازارن بر سهم هایی کار می کنند که حجم مبنای کم داشته باشد و یا فرابورسی باشد تا اوقاتی که می خواهند سهم را چاق کنند، هزینه زیادی برای حجم مبنا ندهند و سهم راحت بالا برود.
نکته بعدی در مورد سهم هایی که سفته بازان انتخاب می کنند این است که این سهم ها به صورت غیرعادی رشد می کنند. سفته بازان اجازه نفس کشیدن به سهامداران در این سهام نمی دهند و به مدت دو ماه به حداکثر رشد خود می رسند. و یک سره صف هستند.
به قول معروف جو روانی پرقدرت ایجاد می کنند و این سهم ها همیشه در چشم هستند. در هر زمانی این سهم ها وجود دارند. این سهم ها بالا می روند و کسی که پول می اورد و سهم را بالا می برد کار خوبی می کند.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
دلیل دوری از سفته بازی در بورس چیست؟
دلیل دوری از سفته بازی در بورس چیست؟
در بورس وقتی سفته‌بازان سهم را بالا می برند، اجازه ورود نوسان گیر را نمی دهند و در محدوده ای که قصد دارند از این سهم خارج شوند، از رسانه ها و از سایت ها استفاده می کنند و خبر منتشر می کنند.
در اینجا کلاه بر سر سایرین می رود. خبرهای زیادی مثل تعدیل سود یا افزایش سرمایه باعث بهبود هر سهم می شود اما نوسانگیران قبل از این که این اخبار منتشر بشود می فهمند و با بالا بردن انتزاعی سهام، ارزش اخبار را از بین می برند و عبارت پیش خورد کردن سهم در بازار مطرح می شود.
در علم تکنیکال درصدهای فیبوناتچی داریم که حد نهایی آن 161 درصد رشد است. بعضی از سهم ها از 200 به قیمت های بالا رسیده اند، بسیار پر ریسک هستند.
سهمی که 100 یا 200 درصد رشد کرده است و در محدوده ای است که حمایت ندارد،خطرناک است. مثال آن سهم «وآتی» است که وقتی شروع به سقوط کرد، هیچ کس نمی توانست جلوی آن را بگیرد. سهمی که در نقطه حمایت قرار دارد، برای خرید خوب است.
به هر حال برای مقاومت و حمایت ها باید مواظب بود و فعالان بازار باید سعی کنند از این سهم ها دوری کنند. سهم های مورد نظر سفته بازان وقتی می خواهند خالی کنند، به قدی حرفه ای عمل می کنند که حتی حرفه ای های بازار هم متوجه نمی شوند. زیرا بازه مثبت می دهند. در حالی که خریدار اگر خریدار باشد، سهم را از پایین جمع می کند و نیازی به بازه مثبت ندارد.
این بازه مثبت به این علت است که می خواهند بار روانی ایجاد کنند. مثل صف های سنگین خرید که از سر صبح می چینند و همه به امید این که روز بعد مثبت می شود، سهم را نگه می دارند و یا این که در روزی که همه سهم ها منفی هستند با یک شارژ اندک سهم را مثبت می کنند.
هدف از این کار ایجاد بار روانی است. زیرا سهامداران به این فکر می کنند که سهمی که در روز منفی مثبت است، در روزهای مثبت کولاک می کند.
به طور مثال وقتی همه سهم های گروه خودرو منفی است، یکی دو سهم مثبت می شوند بار روانی سنگینی ایجاد می شوند. در نهایت در روزهایی که بازار مثبت می شود این سهم ها شروع به عرضه می کنند. در اینجاست که خالی می کنند.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
نتیجه گیری
نتیجه گیری
در پایان می توان اینگونه برداشت که سفته بازان سعی می‌کنند تا تغییرات قیمت را در بخش‌های بی‌ثبات‌تر بازار پیش‌بینی کنند و باور دارند یا فکر می‌کنند که سود بالایی به‌دست خواهند آورد، حتی اگر شاخص‌های بازار، خلاف آن را نشان دهد. سفته بازها معمولا در چارچوب زمانی کوتاه‌تری نسبت به سرمایه‌گذاران دیگر، عمل می‌کنند.
- دیپارتمان آموزش عالی
- مدرک انحصاری
- تاییدیه جهانی
10 پاسخ
سلام ممنون بابت مطالب مفیدی که قرار دادید.سوالی داشتم و اون اینه که این وضعیت بازار بورس ایران به نظرتون ناشی از چی هست؟؟ هر روز مثبت هست و افزایش عجیبی داره..بدون پشتوانه ی قوی تولید و ارزش حقیقی شرکت ها چطور چنین چیزی ممکن هست؟؟ آیا با سفته بازان هنگفتی طرف هستیم؟؟
سلام وقت بخیر
فعلا تمرکز دولت روی رشد بورس هست تا مقداری از سهامش رو در بورس بفروشه و نقدینگی بدست بیاره.
اصلی ترین دلیلش اینه.
نوسان قیمت در بورس ایران چقدر است و این مقوله ربطی به سفته بازی در بورس دارد؟
برای پیشگیری از نوسان بیش از حد و افزایش و کاهش‌های ناگهانی، سقفی برای نوسانات بازار در نظر گرفته شده است. در حال حاضر دامنه نوسان روزانه قیمت سهام بورسی و بازار اول و دوم فرابورس در هر روز، نسبت به قیمت پایانی روز گذشته، میتواند از ۵+ درصد تا ۵- درصد، تغییر کند. در بازار پایه فرابورس بسته به نوع بازار دامنه نوسان ۳%، ۲% و ۱% است. در روز بازگشایی نماد پس از مجمع، محدودیتی در نوسان وجود ندارد. اگر نوسان بازار بورس از ۵+ یا ۵- فراتر رود، این اتفاق منجر به تعطیلی بورس خواهد شد. لذا گاهی مشاهده می‌کنیم که ناظر بازار برای جلوگیری از تعطیلی بازار در معاملات برخی از نمادها دخالت میکند و با ابطال معاملات آن نماد، مانع از تعطیلی بورس میشود. اتفاقی که هفته پیش در نماد شستا شاهد آن بودیم و به دلیل تأثیر مثبت شدید روی کلیت بازار و خطر عبور از ۵+ معاملات این نماد از طرف ناظر ابطال شد.
کدام سهم را برای خرید انتخاب کنیم که سفته بازی نباشه؟
برای داشتن یک سرمایه‌گذاری پر سود، باید سهمی را انتخاب کنید که احتمال افزایش قیمت بیشتری داشته باشد. این پیش‌بینی بر اساس تجزیه و تحلیل بازار انجام میشود. روش‌های مختلفی برای تحلیل بازار وجود دارد که در این میان، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال شهرت و رواج بیشتری دارند. اگر به دنبال کسب سود در کوتاه‌مدت هستید بهتر است بیشتر به تحلیل تکنیکال سهم توجه کنید و اگر به دنبال سود بلندمدت و داشتن سهام مطمئن و همیشگی هستید بهتر است سراغ تحلیل بنیادی بروید. علاوه بر این تحلیل‌ها باید همیشه به اخبار پیرامون سهام مثل احتمال افزایش سرمایه، افزایش قیمت مواد خام شرکت، خرید شرکت‌های دیگر و گسترش شرکت، اخبار زیرمجموعه‌های سهام و … توجه داشته باشید و طبق مجموع این اطلاعات، استراتژی معاملاتی خود را انتخاب کنید.
ارزش ذاتی سهم به چه معناست و سهام هایی که بنیاد قوی دارند دچار سفته بازی میشوند؟
حیر سهام هایی که بنیاد قوی دارند کمتر دچار سفته بازی میشوند، ارزش ذاتی یا Intrinsic value یک سهم، یکی از فاکتورهایی است که به ویژه تحلیلگران بنیادی برای سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌کنند. این ارزش با یک بررسی جامع و کامل درباره شرکتی که سهام را ارائه کرده، تعیین میشود. در این تحلیل، صورت‌های مالی، ظرفیت رشد شرکت و دارایی‌های گوناگون آن (زیرمجموعه‌ها، اموال و املاک، احتمال افزایش سرمایه، سود انباشته و …) بررسی میشود
سبدگردانی چیست و سبدگردان ها در سفته بازی سهیم هستند؟
افراد و شرکت‌های باسابقه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، میتوانند خدمات مشاوره و خرید و فروش به مشتریان خود ارائه دهند. آنها با در نظر گرفتن میزان سرمایه و میزان ریسک‌پذیری مشتری، برای او یک سبد سهام تشکیل می‌دهند، دارایی‌های او را مدیریت می‌کنند و درصدی از سود را به عنوان کارمزد خود برمی‌دارند.