مقدمه
قطعا اگر جزو سرمایه گذاران در بورس باشید با توقف نماد بعضی از سهم ها برخورد داشته اید. این توقف نماد ها میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد و مدت زمان آن ها بسته به دلیل توقف نماد متغییر است. ما در این قسمت از گزارشات سهامیر به بررسی دلایل اصلی بسته شدن یا توقف نماد در بورس خواهیم پرداخت.
وضعیت نمادهای معاملاتی در بورس و فرابورس
با بسته شدن یا توقف نماد در بورس این فرصت برای سهامدار ایجاد می شود تا درباره اتفاقات شرکت علی الخصوص صورت های مالی که سود یا زیان شناسایی کرده اند، بررسی کنند و این اطلاعات را برای تصمیم گیری در سهامداری یا فروش یا نوسان، لحاظ کنند.
اگر در خرید و فروش سهام یک شرکت، به هر دلیلی، تخلفی مشاهده شود، این تخلف توسط ناظر هم نماد بررسی و او می تواند اعمال قانون کند.
وضعیت نمادهای معاملاتی در بورس و فرابورس
همه شرکت های فعال در بازار بورس اوراق بهادار یا بازار فرابورس یکی از چهار وضعیت زیر را دارند :
- مجاز: در حالت مجاز، وضعیت سهم عادی می باشد و خرید و فروش سهم مجاز می‌باشد.
- مجاز-محفوظ: حالت مجاز-محفوظ زمانی اتفاق می افتد که سهم بسته بوده و در حال بازگشایی باشد و قبل از بازگشایی نماد سهم در این وضعیت قرار خواهد گرفت.
در این وضعیت امکان ارسال سفارشات در نماد وجود دارد اما هیچ خرید و فروشی صورت نمی گیرد. قبل از اینکه خریداران و فروشندگان در حجم و قیمت مناسب به توافق برسند به وسیله ناظر بازار تایید و معاملات سهم بعد از مجاز شدن سهم انجام میگیرد.
توجه فرمایید که قبل از بازگشایی نماد کشف قیمت سهم در این مرحله صورت خواهد گرفت. - ممنوع: در حالت ممنوع خرید و فروش سهم انجام نخواهد گرفت و نماد سهم به یکی از دلایلی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت بسته می‌شود. یا اینکه بعد از کشف قیمت نماد سهم مدت زمان کوتاهی در این وضعیت قرار خواهد گرفت و سپس توسط ناظر بازار با مجاز شدن سهم خررید و فروش انجام می‌شود.
- ممنوع-متوقف: حالت ممنوع-متوقف مربوط به زمانی است که سهم بسته می‌باشد و تا اطلاع ثانوی که معمولا بیشتر از یک روز کاری است بسته خواهد ماند
*تفاوت ممنوع و ممنوع-متوقف در این می باشد که در حالت ممنوع سهم موقتا بسته است و به زودی باز خواهد شد اما در حالت ممنوع-متوفف سهم کاملا بسته است و تا اطلاع ثانوی خرید و فروش در آن نماد امکان پذیر نخواهد بود.
دلایل بسته شدن و توقف نماد در بورس و مدت زمان آنها
- برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام یک شرکت با زمان توقف: ۲۴ ساعت قبل
- برگزاری جلسه هیات مدیره در خصوص افزایش سرمایه با زمان توقف: ۲۴ ساعت قبل
- سر رسید پرداخت سود علی الحساب اوراق بهادار و اوراق مشارکت با زمان توقف حداکثر ۴۸ ساعت قبل
- تغییر طبقه بندی اوراق بهادار از تابلو یا تالاری که در آن فعالیت دارد به صورت صعودی یا نزولی با زمان توقف ۴۸ ساعت
- عدم رعایت ضوابط اطلاع رسانی مطابق مقررات با زمان حداکثر ۷۲ روز توقف
- اظهار نظر «مردود» یا «عدم اظهار نظر» حسابرس و بازرس قانونی نسبت به صورت های مالی یا حساب های اوراق بهادار که نماد تا رفع ابهامات، متوقف می ماند
- گمانه زنی درباره دستکاری قیمتی یا تخلف در معاملات یک نماد که به تایید ناظر برسد با مدت زمان حداقل ۲۴ ساعت توقف
- ارائه اطلاعات با اهمیت در خصوص تغییر سود از سمت شرکت که مدت زمان آن به این صورت است که پس از ارائه اطلاعات، بازگشایی میگردد.
۱- توقف نماد به علت افشای اطلاعات با اهمیت
اگر اطلاعاتی که شرکت منتشر کرده است در گروه اطلاعات با اهمیت قرار داشته باشد نماد آن شرکت به محض اعلام بسته و خرید و فروش آن متوقف خواهد شد که بعد از افشای اطلاعات و با توجه به میزان اهمیت زمان بازگشایی آن می تواند متفاوت باشد.
اگر درجه اهمیت اطلاعات افشا شده در گروه (الف) باشد نماد سهم در روز کاری بعد و بدون محدودیت دامنه ی نوسان قیمت بازگشایی می شود
اگر درجه اهمیت اطلاعات افشا شده در گروه (ب) باشد با توجه به زمان انتشار اطلاعات و زمان باقی مانده ی معاملات آن روز اگر زمان کافی وجود داشته باشد در همان روز کاری سهم بازگشایی شده و مورد معامله قرار می گیرد، اما اگر زمان کافی برای بازگشایی وجود نداشته باشد سهم روز کاری بعد بازگشایی می شود.
۲-توقف نماد به علت برگزاری مجامع شرکت های بورسی
هر شرکت بورسی برای تصمیم گیری درباره امور اساسی شرکت جلساتی را برگزار می کند تا همه ی سهامدارن به منظور اعلام نظر و دادن رای در آنجا حضور یابند.
این جلسات ممکن است برای انتخاب مدیران در صورت اتمام دوره ی مدیریت، تایید و تصویب صورت های مالی سالیانه، تقسیم سود و … تشکیل شود که به آن مجمع عمومی عادی سالیانه می گوییم.
شرکت ها حداکثر ۴ ماه زمان دارند که بعد از اتمام سال مالی این مجمع را برگزار نمایند. برای برگزاری این مجمع باید سهم متوقف گردد و وضعیت بازگشایی سهام بعد از مجمع عمومی عادی سالانه نیز به این شرح می باشد.
سهم باید حداکثر تا ۵ روز کاری بعد از مجمع بازگشایی گردد. این بازگشایی بدون محدودیت دامنه ی نوسان قیمت و به صورت کشف قیمت صورت خواهد گرفت.
توجه فرمایید مجمع عمومی فوق العاده هم باعث می شود سهم متوقف گردد و پس از انجام امور مربوط به مجمع حداکثر تا ۵ روز کاری سهم بازگشایی می شود. مجمع عمومی فوق العاده می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که مهمترین این دلایل به صورت زیر می باشد:
- افزایش یا کاهش سرمایه
- انحلال شرکت
- تغییر در مقررات دعوت به مجمع
- تغییر در مدیران و بازرسان و یا تعداد مدیران
- تغییر در مدت شرکت مانند تمدید یا تقلیل آن
- تغییر در نام شرکت و یا دفتر مرکزی
- انتشار اوراق قرضه
- ایجاد سهام ممتاز
- تغییر موضوع شرکت یعنی تغییر در اساسنامه شرکت
۳- توقف نماد به علت عدم رعایت الزامات قانونی اطلاع رسانی ناشران
شرکت های فعال در بورس باید اطلاعات و صورت های مالی خود را مرتب و در سریع ترین زمان ممکن منتشر نمایند. اگر مدیران یک شرکت این الزام را رعایت نکنند سازمان بورس وظیفه دارد تا نماد آن شرکت را متوقف نماید و تا زمان ارسال و رفع ابهام آن نماد متوقف بماند.
در صورتی که نظر حسابرس و بازرس قانونی درباره صورت های مالی شرکت “مردود” اعلام گردد نماد آن شرکت تعلیق و متوقف خواهد شد.
۴- توقف نماد به علت نوسانات شدید قیمتی
نوسانات شدید قیمتی در دو گروه ۲۰ درصدی و ۵۰ درصدی بررسی خواهد شد:
توقف به دلیل نوسان ۲۰ درصدی قیمت
اگر قیمت پایانی یک سهم در ۵ روز کاری متوالی بیش از ۲۰ درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد آن سهم و نماد به مدت زمان ۶۰ دقیقه متوقف خواهد شد.
در طی این زمان سهم در وضعیت سفارش گیری قرار میگیرد و بعد از اینکه ۶۰ دقیقه توقف تمام شد معاملات به صورت عادی انجام خواهد شد. بر اساس آخرین تغییرات قانون بورس، ناشر در این وضعیت میتواند اطلاعیه ی شفاف سازی نوسان قیمت را منتشر کند که در بیشتر مواقع منتشر نخواهند کرد در این اطلاعیه اگر دلیل خاصی که به فعالیت های شرکت مربوط می شود وجود داشته باشد باید مطرح گردد.
البته توجه فرمایید که قانون نوسان ۲۰ درصدی برای شرکت های حاضر در بازار پایه (ب) فرابورس به دلیل دامنه ی نوسان ۱۰ درصدی در صورت نوسان ۴۰ درصد اجرا می شود.
توقف به دلیل نوسان ۵۰ درصدی قیمت
اگر قیمت پایانی یک سهم در مدت ۱۵ روز کاری پشت سرهم بیشتر از ۵۰ درصد نوسان مثبت یا منفی کند معاملات سهم متوقف خواهد شد. در این وضعیت ناشر باید کنفرانس اطلاع رسانی برگزار نماید و به سوالات پرسیده شده پاسخ دهد.
بعد از برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی نماد شرکت حداکثر تا ۲ روز کاری پس از توقف با محدودیت دامنه ی نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. باید به اطلاعتان برسانم که قانون نوسان ۵۰ درصدی برای شرکت های حاضر در بازار پایه (ب) فرابورس در صورت نوسان ۶۰ درصدی اجرا خواهد شد.
نتیجه گیری
کارشناسان معتقدند در توقف‌‌های طولانی مدت نمادهای معاملاتی در بازار سرمایه، بیش از هر فرد و گروهی این سهامداران خرد هستند که متضرر می‌شوند.
آنان که با هزار امید و آرزو در سودای کسب سود، نقدینگی خود را به تالار شیشه‌‌ای آورده بودند اما نمی‌دانستند غول بزرگی با نام «توقف نماد»در کمین آنها نشسته است.
نکته اینکه به طور کلی بسته شدن سهام و مخصوصا بسته شدن های بلند مدت می تواند به میزان نقدشوندگی سهم مورد نظر لطمه وارد کرد و هر چقدر این وقفه معاملاتی بیشتر باشد، سهم اعتبار خود را در بین هم گروهی ها و هم صنعتی های خود از دست می دهد.
پس در واقع میتوان این طور گفت که بسته بودن سهم برای مدت طولانی، نه به نفع شرکت است و نه هیچ کدام از سهامداران آن شرکت. امیدوارم که از این گزارش سهامیر بورس نهایت استفاده رو برده باشید. هر گونه سوال و یا ابهامی داشتید میتوانید آن را با ما در میان بگذارید.